Archive
मुळशी जवळ
काल गुरूवार होता. माझे अजून एक स्नेही मला विचारते झाले व मीही होकार भरला, अन गाडी आम्हाला घेऊन सकाळी सातलाच पिरंगुट कडे निघाली. श्री. रवी देव हे अखिल भारतीय संस्कार भारतीचे मंत्री आहेत व चित्रकलेतही माहीर. गेल्या सहा वर्षापासून मी ह्या संस्थेचा सभासद आहे पण असा त्याचे सोबत जाण्याचा योग आलेला नव्हता !
काही वसतीगृहे ही चालवली जातात. अगदि स्वयंपूर्ण ! शिवाय महीलांचे विविध बचत गटही आहेत ! हा माणूस स्वत:चा ग्राफिकचा धंदा सांभाळून एव्हढी व्यवधाने कशी समर्थपणॆ सांभाळतो हे पाहणे कौतुकाचे आहे ! तेथिल निसर्ग सौंदर्याचे आधी काही फोटॊ दाखवतो.
नाशिक-त्र्यंबकेश्वर,संस्कार भारती_ निवासी शिबीर
नाशिक – त्र्यंबकेश्वर_ संस्कार भारती_ निवासी शिबीर
यंदा आम्ही २३ ला दुपारी निघालॊ.२३, २४ व २५ ला त्र्यंबकेश्वरच्या ( शेगाव ) भक्ती निवासात राहीलो. व २६ ला सकाळी नाशिकच्या गंगाकांठी चित्रण करून दुपारी पुण्या कडॆ रवाना झालो. मात्र छायाचित्रे २४ चीच काही शाबूत राहीलीत ती येथॆ देत आहे. आमच्या बरोबर श्रीयुत संदीप यादव हे पुण्याचे प्रसिध्द तरुण चित्रकार तिन्ही दिवस होते. तर २५ तारखेला नाशिकचे तरुण चित्रकार श्रीयुत प्रफुल्ल सावंत होते.
सविताचा वाढदिवस
अश्या रितीने सविताचा वाढदिवस साजरा झाला !
बिल्डींग मॉडेलींग
वरील फोटॊ व खालील फोटोतील वरचे दोन, हे एकाच मॉडेल ची तीन रुपे आहेत, तर त्या खालचे चित्र त्याच बिल्डींगच्या प्रत्यक्ष बांधकामाचे आहे.
सर्वात शेवटचे ले आऊट मॉडेल आहे.
ही खालची चार ही चित्रे एकाच मॉडेलची आहेत. ही बिल्डींग पुणे येथे रास्ता पेठेत बांधली गेली. त्या वेळची पुण्यातील पहीली सात मजली बिल्डींग !
त्याचे मॉडेल करायचे मला सदभाग्य मिळाले !
खास तन्वी साठी !
हा फोटो आहे माझ्या आईचा, श्राध्दाचे लाडू वळतांनाचा…. येथे देण्यचे प्रयोजन ? हे आहे आमचे स्वैपाकघर. त्यावर कापसे कुटुंब राहायचे. डव्याबाजून अर्ध्या भागाचे वर जाळी होती व त्यापुढे होता चौक.
आता हा फोटॊ आहे रंगपंचमीचे दिवशीचा. रंग खेळून झालेला आहे. बजूला आहेत ती सर्व माझी भाचे मंडळी ! मी चौदावा ना…भाचे ही जवळपास माझ्याच वयाचे असणार.
येथे हा फोटो देण्याचा उद्देश… हा आहे चौक, मागे जाळी त्यामागे आमचे स्वैपाक घर व त्यावर रहायची, तन्वी तुझी आज्जी !
पुढे ह्या माझ्या छंदाने मला वेळेला थोडा पैसाही मिळवून दिला, त्याचे वर्णन पुन्हा कधीतरी करीन.
माझी बुक कव्हर्स
मी काढलेली व्यंगचित्रे
मागिल पोस्ट मधे मी मॅगेझीन सेक्रेटरी म्हणून निवडलो गेलो या बाबतचे वर्णन दिले होते. ह्याच मॅगेझीन मध्ये मी काही व्यंगचित्रे ही काढली होती व ती आपण आता येथे बघुया. प्रत्यक्षात मी पाच चित्रे काढली होती पण प्रयत्न करूनही तूर्त मला तीनच मिळालीत.शेवटी विचार केला तीन तर तीन , तेरा वाजवू या नकॊ ! पुढे मागे मिळालीत तर ह्याच ब्लॉग मध्ये वाढवता येतील. ही सर्व व्यंगचित्रे ’आमचे व्यायाम प्रकार’ या विषयावर होती.
पहिले वर्ष सगळ्यांनाच कॉमन होते. आमच्यातील इलेक्ट्रीकलच्या विद्यार्थ्यांचे हातात कायम मोठी मोठी पुस्तके असायची. त्यांचे इलेक्ट्रीकल टेक्नॉलॉजी हा तर मोठ्ठा ठोकळाच होता म्हणून ते ’इलेक्ट्रीकल वेटलिफ्टींग” !
आम्ही तेव्हा डिप्लोमाला ऍडमीशन घेतली होती. आमच्या नविन इमारतीस सुरुवात झाली होती पण पुर्ण होण्यास अवकाश होता, तेव्हा आमचे वर्ग इंजिनियरींग कॉलेज मधेच पण दुपारी १ ते रात्री ८ पर्यंत असत. सुरवातीचे एक दोन व शेवटचे काही तास लेक्चर्स व मधल्या काळात प्रॅक्टीकल्स असत. दुपारी एक वाजता म्हणजे जेवून आलेले तर शेवटचे कंटाळा आलेले म्हणून मुले वर्गात चक्क झोपा काढीत असत ती ही ’ क्षणिक निद्रासने !’
आम्ही सिव्हिलचे विद्यार्थी सर्व्हेइंगला निघालॊ की सर्व सामान हातात वागवित व झेंडे वगैरे फडकावित जात असू , तॊ हा आमचा ’मार्च-पास्ट !!’
अजून एक आठवते आहे ते म्हणजे जुवेलिअन थ्रो म्हणजे भाला फेक , आमची रेंजींग रॉड ची नेहमी फेकाफेकी असे त्याबाबत होते व ….पाचवे तर आठवतही नाहीये !
माझे लेख !
कर्दळ
माझी मूर्तिकला
माझ्या मूर्तिकलेला कधी बरे सुरूवात झाली असावी ? मी सहजच आठवत बसलो होतो, पण स्पष्ट पणे काही लक्षात येत नव्हते. पण एके दिवशी मनातल्या मनात एक ललकारी ऐकू येऊ लागली. ” होळी होळीला पांच पांच गवऱ्या ! ” आणि मी एकदम माझ्या लहाणपणात अवतरलो !
असेन बहुदा मी तीन ते पाच वर्षांचा. शाळेत जायला लागलो नव्हतो. मला पक्के आठवते की सहावे लागले आणि मला एकदम दुसरीत घातले होते ! वरील नारे करीत गल्लीतील मुले होळी साठी गवऱ्या, लाकडे जमा करीत असत कींवा पळवापळवी ही करीत. आमची होळी दादा ( म्हणजे माझे वडील) सकाळी पुढील चौकात सोवळे नेसून करीत असत. नैवेद्याला हमखास पुरणाची पोळी असायचीच. हॊळीची तयारी अर्थातच मलाच करावी लागे. विशेष फुलाचा पुडा उघडून तबकात वेगवेगळी करणे, गंध उगाळून ठेवणे, होळीचे साहित्य जुळवणे इ.इ. अजून एक विशेष गोष्ट माझ्यावर सोपवलेली असे ती म्हणजे गुळा चे प्राणी म्हणजे साप,विंचू,इतर किटके आदि करून ठेवणे ! ज्यांचा नंतर होळीच्या ज्वालात स्वाहाकार होत असे ! माझ्यातल्या मूर्तिकाराचे बीज तेव्हाच अंकुरले असावे, कारण मी बनविलेल्या विंचवाला बघून ” हं लक्ष दे चावेल ” असे एकदा मला दादा म्हणाल्याचे स्मरते ! मी खूप मनलावून ते प्राणी बनवायचो, कारण पुढे वर्षभर असे प्राणी आपल्याकडे फिरकत नाहीत अशी आमची समजूत करून दिलेली असायची. अर्थात उरलेला गूळ गट्टम करायला मिळायचा हा फायदा असायचाच ! त्याची तजविज गूळ घेतानाच घेतली जायची ! आत्ता मला जाणवते की बहुदा माझ्यातल्या नव्याने अंकुरणाऱ्या मूर्तिकलेला ती दाद /शाबासकीच असावी.
पुढे पाचवीत आम्हाला हस्तव्यवसायासाठी वेगळ्या शिक्षकाची नेमणूक व वेगळा तास मिळू लागला. पेठे विद्यालयात त्यावेळी रानडे आडनावाचे शिक्षक होते व ते शाळेच्या अगदि जवळ रहात . शिवाय आमची त्यांचेशी घरगुती ओळख असल्याने मी त्यांचे कडे नेहमी जात असे कारण मी त्यांचा लाडका विद्यार्थी होतो. दर गॅदरींगला ते माझ्याकडून काहीतरी वेगळे बनवून घ्यायचे. एका वर्षी आम्ही धरणाची प्रतिकृती केली होती. त्यासाठी धरणाचे पोटात बोहोरी आळीतील गांगल टिनमेकर कडून टिन चा ट्रफ बनवून घेतला होता व त्यात खरे खुरे पाणी साठवून धरणातून पडते असे ते दृश्य केले होते. सरांनी त्याला भरपूर मदत क्र्ली होतीच. पण ट्रफ ची कल्पना माझी होती म्हणून सरांनी माझी पाठ थोपटली होती. शिवाय कागदाचा लगदा करून त्याच्याही काही काही वस्तू बनवल्या होत्या. तेव्हा जे केले ते शेवटचे पुन्हा त्या वाटेला जाईल अशी मला स्वत:लाही सुतराम शक्यता वाटली नव्हती.
पण पुढे त्याचे असे झाले मी डीप्लोमाला गणितासाठी नारायणपेठे तील देशपांडे सरांचा क्लास लावला होता. क्लासला मागिलबाजूने जिन्याने जावे लागे, त्याच्या पलिकडील वाडा मूर्तिकार गोखल्यांचा होता व जातायेता ते गणपती करतांना दिसायचे. एकेदिवशी हिय्या करून गेलो व मला शिकवाल का असे विचारले. त्यावेळी रंगकाम सुरू होते, आधी हे रंगकाम शिकायला या व नंतर पुढील वर्षी मातीकाम शिका असा सल्ला दिला व त्यानुसार आमच्र रंग काम सुरू झाले. एखादे वेळी एखाद्या गणपतीचे काम करीत असतांनाही ते दिसत असत तेव्हढेच ! पुढे क्लास सुटला व आमचे तेथे जाणेही बंद झाले !
असेच कुठलेसे एक मूर्तिचे प्रदर्शन पाहून आलॊ व मनात त्याचेच विचार घुटमळत होते त्याच तिरीमिरीत बाजारातून शाडू मातीचे पोतेच घेऊन आलो. (आजही घरात पडून आहे ! कधी मूड यॆईल सांगता थोडेच येणार ) नंतर ब्रिटीश कौन्सिल लायब्ररीतून संबधित पुस्तके आणली व माझा मीच अभ्यास सुरू केला. त्यावेळी बऱ्याच लहान मोठ्या मूर्ती घडत गेल्या. व व्यक्त व्हायचा अजून एक मार्ग मला सांपडला !
सोबत मी केलेल्या काही मूर्तींचे फोटॊ देत आहे.
ही तरूणी हातात पुजेचे साहित्य घेऊन निघाली आहे. हा statue जे जे स्कूल ऑफ आर्टच्या दर्शनी प्रवेश दालनात आहे. मला त्याचा एक फोटॊ मिळाला होता त्यावरून केला.
वरील चारही फोटोज मी केलेल्या एकाच मूर्तीचे निरनिराळ्या कोनातील आहेत
वरील दोन्ही मूर्ती आता राहील्या नाहीत ! राहील्यात त्या आठवणी व फोटो.
वरील गणपती व हरताळिकांच्या मूर्ती ह्या आम्ही सध्याच्या सोसायटीत रहायला आल्या नंतर च्या वर्षी म्हणजे १९८६ च्या सुमारास बनवल्या होत्या. अख्ख्या सोसायटीतील महिलांनी त्या पुजिल्या होत्या, नंतर अर्थात त्यांचे विसर्जन केले. माझ्या कडॆ राहील्या त्या आठवणी व हे फोटो.
अलीकडील टिप्पण्या